Je hebt ze in alle soorten, kleuren en maten. Van een degelijke Duitse Iron Dog tot een fraaie Delfts blauwe. Zo willen we wel de winter in!
Het mogen dan economisch barre tijden zijn, één ding gaat onverminderd voort; de verkoop van haarden en houtkachels in ons land. Volgens schattingen van het CBS en woononderzoeken verwarmen meer dan 1,3 miljoen huishoudens zich met een ‘knetter-gezellige’ houtkachel of openhaard. Gekeken naar rendement zijn dan houtkachels verreweg favoriet. Niet verwonderlijk dat de keuze tegenwoordig heel divers is. Van energiezuinige speksteen-, cv-, tegel- en pelletkachels, met stoere uitstraling tot eigentijdse vormgeving en geproduceerd in alle kleuren. En dan zijn ze natuurlijk ook nog eens sfeermaker bij uitstek. Met het ‘korter’ worden van de dagen en het dalen van de temperatuur lonkt voor veel mensen de houtkachel, getuige verkoopcijfers van afgelopen jaren. Het is niet alleen gezellig om een knapperend vuur te zien branden, ook de recessie en de almaar stijgende energieprijzen leidden tot de verkoop van meer kachels. Traditioneel is er een verkooppiek voor de kerstdagen Dat wordt bevestigd door ’t Stokertje, het grootste kachelbedrijf in ons land met meer dan drieduizend exemplaren in de showrooms. ,,De verkoop gaat vanaf nu in rap tempo omhoog,’’ weet directeur Marc Hoogland. In september verkopen we zo’n veertig kachels per week en de maanden hierna zijn dat er wekelijks zeker honderdvijftig. Vooral het type de Beaufort is populair. Een duurzame houtkachel met minimale uitstoot van CO2 en fijnstof.’’
Dat laatste is belangrijk, omdat er aan houtkachels steeds strengere milieueisen worden gesteld en luchtverontreiniging moet worden voorkomen. Naast het technische verhaal is deze kachel ook populair, omdat ermee kan worden gekookt. ,,Er is een behoorlijke vraag naar houtkachels met een bakoven en bakovendeur,’’ aldus Hoogland. ,,Veel mensen willen de houtkachel zo af en toe open kunnen stoken of zelfs in de houtkachel kunnen barbecueën. Zo kun je in of bovenop deze kachel spekstenen warmhoudplaten plaatsen of van een rvs-warmhoudplaat voorzien.’’ Die trend was ook voor de campingorganisatie Het Betere Boeren Bed aanleiding om de bekende ontwerper Dick van Hoff een speciale kookkachel (de Cookstove) te laten ontwerpen voor vakantiehuisjes maar die natuurlijk ook thuis kan worden gebruikt. Koken zoals vroeger, maar dan in een moderne energiezuinige stalen jas. Ook populair zijn de speksteen en cv-houtkachels. De masieve speksteenkachel, omdat die maar enkele uren per dag gestookt hoeft te worden om vervolgens 24 uur lang warmte af te geven. Aan de cv-kachel is een waterreservoir – mooi weggewerkt – gekoppeld dat door het vuur wordt opgewarmd. Met een pomp wordt dit water in de leidingen van de centrale verwarming gepompt. En dan hebben we nog de pelletkachels, die een keer per dag worden gevuld met geperste houtkorrels en daarna lekker warmte uitstralen.
Fraaie ontwerpen, dalende energiekosten. Is er dan niets op al die mooie houtkachels aan te merken? Toch wel. Ze veroorzaken ook rook, roet en fijnstof. Daarom zijn de speksteen- en tegelkachel gewild, omdat ze schoner in gebruik zijn. Volgens Hoogland zijn de nieuwe hoge rendements kachel veel schoner en het is vooral ook zaak om ‘schoon te stoken’. ,,Je moet er geen rotzooi instoppen maar goed gedroogd en onbehandeld hout.’’ De uitstoot van CO2 door een moderne houtkachel is gelijk aan de hoeveelheid CO2 die de boom tijdens de groei opneemt en die vrijkomt als gevolg van het verrottingsproces in het bos.’’ En hoe komen we dan aan dat schone hout? De handel springt gretig in op die grote vraag: met vrachtwagens tegelijk worden gezaagde, gekloofde én gedroogde houtblokken aangevoerd uit veelal Oost-Europese landen en in Nederland door groothandels verkocht. Maar ook de aanschaf van een stuk bos met vrienden is populair en op de internetsite Marktplaats is een levendige houthandel ontstaan.
1 Stook schoon hout.
2 Stook droog hout (minstens 2 jaar laten drogen).
3 Meest geschikte houtsoorten zijn eik, beuk, vruchtbomenhout (Nederlandse hardhoutsoorten). Andere houtsoorten branden sneller op en/of vervuilen het rookkanaal meer.
4 Laat regelmatig de schoorsteen vegen.
5 Mist of windstilte geeft slechte trek in de schoorsteen en is nadelig voor de verbranding.
Tekst: Ellen Lengkeek
Foto’s: Weltevree, ’t Stokertje